2.2 Buitengebied

Doelstellingen

Hoe ver zijn we met het realiseren van onze doelstellingen?

Het buitengebied was in 2019 veel in het nieuws. Stikstof, landbouw, biodiversiteit, klimaat, windmolens en zonnevelden waren dagelijks onderwerp van gesprek. Voor ons als gemeente betekent dit een nog nadrukkelijker rol om de lokale ontwikkelingen rondom deze opgaven in goede banen te leiden. Daarom zijn we in 2019 gestart met een programmatische aanpak voor het buitengebied.

We hebben in 2019 gewerkt langs twee sporen: ontwikkelen van beleidskaders om richting te kunnen geven en werken aan en ondersteunen van concrete projecten en activiteiten. Het ontwikkelen van beleidskaders voor landbouw, recreatie & toerisme en erfgoed, loopt achter op planning. We hadden onvoldoende capaciteit beschikbaar om visievorming en ondersteuning tegelijkertijd op te pakken. Want er waren veel activiteiten en initiatieven die speelden. Het Bestemmingsplan Buitengebied, de besluitvorming over het voorkeursalternatief voor de Meanderende Maas met tal van koppelkansen en de verkenning naar grootschalige opwekking van energie in de polder zijn dominante projecten voor ons buitengebied. Daarnaast hebben we mooie resultaten geboekt op het gebeid van erfgoed, de Maashorst en Recreatie & Toerisme.

De dynamiek rond deze dossiers op landelijk en provinciaal niveau maakt dat de kaders waarbinnen wij onze keuzes moeten maken, volop in beweging zijn. Dat raakt ook onze besluitvorming en uitvoering. Het Klimaatakkoord, de stikstofproblematiek en de hectiek rond de landbouwmaatregelen zijn enkele treffende voorbeelden daarvan. Dat had ook consequenties voor het nieuwe coalitieakkoord van de Provincie. Inmiddels wordt gewerkt aan een nieuwe coalitie met een nieuw akkoord. Dit kan ook voor ons grote consequenties hebben.

Wat hebben we hiervoor gedaan?

Transitie agrarische sector

We zijn gestart met het opstellen van een visie voor de landbouw in Oss. Dit doen we in samenspraak met vele belanghebbenden van uiteenlopende aard. Belangrijk moment daarin was de veeteelttop in juni 2019.
We hebben door een externe deskundige een analyse laten maken van ons gebied en dat vergeleken met gemeenten om ons heen. Deze is gepresenteerd tijdens een Podiumbijeenkomst in november. Daaruit blijkt dat onze agrarische sector mede is ingekleurd door ons gebied en anders is dan van gemeenten om ons heen. De daarop gebaseerde visie zal in het voorjaar van 2020 opiniërend aan de gemeenteraad worden voorgelegd.
De landbouwmaatregelen vertaalden zich naar onze afdelingen VTH en RO. Niet alleen in vragen maar ook in het participeren in informatie- en afstemmingstrajecten binnen de regio en provinciaal. De sanering in de sector zagen we terug in verzoeken aan onze afdelingen VTH en RO.
Het zijn agrariërs die zich in de polder verenigd hebben in het Windcollectief. Zij willen windmolens combineren met hun bedrijfsvoering. Ook de aanvragen voor meer dan 250 ha zonneveld komen vooral uit de kringen van agrariërs. Net zoals het windinitiatief in Stijbeemden.
In 2019 zijn vanuit de agrarische sector enkele verkenningen gestart voor innovaties. We hebben een van de innovatieve initiatieven vanuit de osse landbouw ingebracht in de regiodeal.
We participeren actief in de kopgroep Landbouw van de regio Noord Oost Brabant. We hebben een gezamenlijke ambitie geformuleerd ("een toekomstbestendige voedselproductie die bijdraagt aan een goed woon-, werk- en leefklimaat"), werken op basis van een programma aan ontwikkeling, delen inzichten en voorbeelden en trekken waar dat toegevoegde waarde heeft, gezamenlijk op.
Er is veel en vaak gesproken over het Bestemmingsplan Buitengebied met inwoners en binnen allerlei raadsgremia. Voorgenomen regelgeving ten aanzien van de landbouw is een wezenlijk onderdeel daarvan.
De opdracht van de gemeenteraad om te voorkomen dat het initiatief voor een grootschalige mestfabriek in Oss landt, kostte ook het afgelopen jaar veel energie. Tot nu toe met succes. In diverse procedures hebben bevoegde instanties onze bezwaren onderschreven. In regio-verband wordt gewerkt aan een oplossing voor de mestproblematiek. In onze betrokkenheid daarin is de opdracht van onze raad het vertrekpunt.
Vanuit gezondheidsoverwegingen hebben wij ter aanvulling op het moratorium van de Provincie op uitbreiding van geitenhouderijen een voorbereidingsbesluit en bestemmingsplan gemaakt.
In een Podiumbijeenkomst hebben wij de gezondheidsrisico’s van kippenbedrijven besproken. Dit heeft geleid tot aanpassing op dit punt van het ontwerp-bestemmingsplan Buitengebied.

Toerisme en recreatie

We zijn bezig ons beleid voor recreatie en toerisme te herijken en een uitvoeringsprogramma voor de komende jaren op te stellen. In dat kader hebben gesprekken met het veld en met deskundigen plaatsgevonden. De uitkomst zal in het voorjaar van 2020 aan de raad worden voorgelegd.
De website TrefhetinOss is begin 2019 gelanceerd. Later in het jaar is daar beheer van social media aan toegevoegd.
De uitbreiding van recreatieve voorzieningen rondom Herperduin heeft in 2019 met de bouw van een uitkijktoren een passende afronding gekregen.
We zijn in gesprek met de eigenaren van de Geffense Plas en Lithse Ham over de toekomst van deze voorzieningen.
We hebben de samenwerking met andere Maasgemeenten opgepakt en de voorbereidingen gestart voor een activiteit in 2020, de pontjesdag. Ook verkennen we de mogelijkheden voor een Maasbelevingscentrum.
In Ravenstein heeft het TIR een nieuwe plek gekregen in het raadhuis. In Megen is samen met het TIR en Acropolis de Megen Experience georganiseerd.
Het contract met de VVV is eind 2019 opgezegd, net zoals door enkele andere gemeenten. In 2020 moet dit vertaald worden in een nieuwe opzet voor marketing en promotie.

Erfgoed

Aan het begin van het jaar hebben wij op feestelijke wijze de grote replica van het beroemde Kromgebogen Zwaard op de rotonde voor het Jan Cunen museum geopend. Dit heeft veel publicitaire aandacht in brede kring gekregen, binnen Oss en daarbuiten.
Door een grote groep deskundigen was Oss, naast Leeuwarden, Amersfoort en Rheden, genomineerd als beste erfgoedgemeente van Nederland. We hebben een inzending gemaakt en ons op het festival in Leiden gepresenteerd. We hebben veel waardering geoogst. Vooral voor de grote betrokkenheid die er in Oss is bij erfgoed en hoe die is georganiseerd. Dit heeft breed aandacht gekregen.
Er wordt gewerkt aan een erfgoedvisie. Het stadsarchief is actief betrokken bij het opstellen van deze visie.
De harmonisatie van de Monumentenlijst (combinatie van de lijst van Oss, Lith en Maasdonk) is in 2019 afgerond. Dit past in onze aanpak om de basis op orde te brengen.
Een externe stuurgroep is bezig met het opstellen van een kerkenvisie, als uitvoering van de pilot kansenkaart religieus erfgoed. Halverwege 2019 is een tussenrapportage verschenen, in het voorjaar van 2020 volgt de visie.
Er is een start gemaakt met het herstel van een deel van de vestingwerken in Ravenstein. Met als basis het beleidsplan van de Stichting Vestingwerken en met financiële ondersteuning vanuit het programma Zuiderwaterlinie.
Samen met 's-Hertogenbosch werken we aan een Romeinenroute.
We participeren actief in de Stuurgroep Grote Erfgoedgemeenten. Daarin is o.a. gesproken over verduurzaming van erfgoed.

Meanderende Maas

Het voorkeursalternatief voor dit waterveiligheidsproject is in 2019 opgesteld en vastgesteld. In 2020 start de planuitwerking en vanaf 2024 is de daadwerkelijke uitvoering gepland.
In dit plan zitten vele meekoppelkansen voor het gebied: voor natuur, voor economie, voor erfgoed en voor recreatie en toerisme (interessante plekken, nieuwe fietspaden).

Maashorst

Het project Landschap van Allure is in 2019 afgerond en de subsidietoekenning is door de provincie vastgesteld.
De uitkijktoren was een onverwachte kans die we hebben benut.
De natuurbrug over de Graafse Baan is geopend, waardoor er een betere natuurlijke verbinding is tussen Herperduin en zuidelijke Maashorst.
De uitgangspunten voor de nieuwe governance zijn in 2019 vastgesteld.
Er was veel te doen over de Maashorst. Met name over de veiligheid van grote grazers, over het Natuur Educatie Centrum en meer in het algemeen over de samenwerking van gemeenten en over de claim van Uden en Landerd als naam voor hun nieuwe gemeente. Met de afronding van Landschap van Allure en de subsidie daarvoor is een nieuwe fase aangebroken. Afgesproken is dat in het voorjaar van 2020 een meerjarenplan met – begroting wordt voorgelegd. Ook onze gemeenteraad zal hierover moeten besluiten.